Net Zero: Cơ hội và thách thức của ngành gỗ trong năm 2023

Những dự báo đang cho thấy năm 2023 được dự báo sẽ là một năm đầy khó khăn với ngành gỗ và dệt may khi đứng trước mối lo nhu cầu giảm, đối mặt nhiều rủi ro, tuột đơn hàng về tay đối thủ vì thiếu “sản xuất xanh”. Để giải bài toán cạnh tranh đang đòi hỏi các doanh nghiệp Việt trong hai ngành này cần sớm có những giải pháp chuyển hướng, thay đổi nhất định.

Theo dự báo của các chuyên gia, các ngành gỗ và dệt may sẽ đối mặt nhu cầu tiếp tục giảm của các thị trường xuất khẩu (XK) hàng đầu của Việt Nam như Mỹ, EU và thậm chí cả Trung Quốc vào năm 2023.

 

Đối mặt rủi ro giữa nhu cầu giảm

Giá nguyên vật liệu đầu vào như sợi, vải, gỗ ép sẽ giảm 3% - 7% so với cùng kỳ trong năm 2023 do nhu cầu yếu. Các công ty dệt may, gỗ và sản phẩm gỗ sẽ phải giảm giá bán (7%-10%) để thu hút thêm khách hàng. Do đó, biên lợi nhuận của các công ty trong hai ngành này sẽ giảm 0,8-1,0 điểm % vào năm 2023.

Các DN ngành gỗ cần lưu tâm đến “sản xuất xanh” để giành lợi thế trên thị trường XK vốn còn nhiều thách thức khi bước sang năm 2023.

 

 

 

Với ngành dệt may, theo dự báo giá nguyên liệu đầu vào như sợi cotton, sợi polyester sẽ giảm 1%-3% vào năm 2023 do nhu cầu giảm, kèm theo đó là giá dầu và giá bông chững lại. Tuy nhiên, với thách thức phía trước, các công ty dệt may sẽ chuyển hướng sản xuất sang các mặt hàng có giá trị thấp hơn trong bối cảnh lạm phát tăng cao.

Hoạt động XK dệt may chuẩn bị kết thúc vào khoảng năm 2023 cũng được Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) xây dựng hai kịch bản phát triển. Kịch bản lạc quan sẽ có kim ngạch 47-48 tỷ USD với hy vọng kinh tế phục hồi ở giai đoạn cuối năm. Kịch bản ít khả quan hơn, kỳ vọng kim ngạch XK dệt may đạt 45-46 tỷ USD.  

Còn với ngành gỗ, trong năm 2023 sẽ tiếp tục đối diện với nhiều thách thức. Nhất là khi nhu cầu nhà ở của Mỹ hạ nhiệt trong bối cảnh tỷ giá và giá cả ngày càng tăng. Ngay cả thị trường EU cũng sẽ tiếp tục giảm do người dân thắt chặt chi phí để chống lạm phát.

 

Khó khăn từ “sản xuất xanh” 

Net Zero là thuật ngữ để chỉ sự cân bằng giữa carbon thải vào khí quyển và carbon loại bỏ khỏi khí quyển.

Để đạt được mức Net Zero, các quốc gia, doanh nghiệp cần thay đổi công nghệ sản xuất, ứng dụng nhiều giải pháp khác nhau để nâng cao hiệu quả sản xuất, giảm lượng phát thải khí nhà kính từ đó dần đạt đến tình trạng trung hoà carbonic, khi lượng phát thải trở về “0”. Chính phủ Việt Nam đã cam kết sẽ đạt được Net Zero vào năm 2050 tại COP 26 (Hội nghị thượng đỉnh về Biến đổi khí hậu của Thế giới) và thực tế cũng đã ban hành các chính sách để dần đặt ra hạn ngạch phát thải đối với từng nhóm doanh nghiệp ở nhiều ngành nghề khác nhau.

Theo dự báo, giá ván ép sẽ giảm 5% trong năm 2023. Tuy nhiên, các công ty gỗ và sản phẩm gỗ sẽ phải giảm giá bán trung bình để thu hút nhiều khách hàng hơn. Biên lợi nhuận gộp của các DN ngành này được dự đoán sẽ giảm 0,5 - 0,8 điểm % vào năm 2023. 

Ngành gỗ Việt cần sớm bắt nhịp với xu hướng XK xanh cho năm 2023 để nâng sức cạnh tranh nhằm tránh mất đơn hàng về tay đối thủ ở một số quốc gia khác.

Liên quan đến xu hướng “chứng chỉ xanh”, vào ngày 29/12, tạo hội thảo của ngành gỗ do Quỹ châu Á (The Asia Foundation), Ban Nghiên cứu Phát triển Kinh tế tư nhân (Ban IV) phối hợp cùng Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) tổ chức ở Tp.HCM cũng đã nêu bật vấn đề “DN ngành gỗ và Hành trình tới Net-Zero: Cơ hội hay thách thức ?”.

Hành trình Net-Zero với sự quyết tâm cao của Việt Nam về vấn đề thích ứng với thay đổi khí hậu nhằm có mức độ giảm phát thải nhà kính là 0 - Net Zero, đến năm 2050. Ts. Tô Xuân Phúc, Giám đốc Trung tâm quản lý tài nguyên và dịch vụ môi trường của Tổ chức Forest Trends, nhấn mạnh tới việc chạy đua giành ưu thế hướng đến mục tiêu Net-Zero.

Bài học đến từ ngành dệt may trong xu hướng Xuất khẩu xanh đã có. Những diễn biến gần đây cũng cho thấy XK dệt may của Việt Nam có vẻ chậm chân trước đối thủ cạnh tranh là Bangladesh khi nước này đã đẩy nhanh thực hiện chiến lược “xanh hóa” dệt may. Nhiều đơn hàng về với DN dệt may của Bangladesh vì các doanh nghiệp tại quốc gia này có thể xuất trình chứng chỉ cho “sản xuất xanh”, trong khi các DN Việt lại than phiền tình trạng thiếu đơn hàng.

Cần thấy rằng, với những thách thức mà các DN ngành dệt may và đồ gỗ đối mặt khi bước vào năm 2023, cùng với đó là các yêu cầu, diễn biến mới từ các thị trường XK chính của Việt Nam như Mỹ, EU… trong việc “sản xuất xanh”, giảm phát thải khí nhà kính đã được coi là một tiêu chí “bắt buộc” thay vì là “tự nguyện”. 

Cho nên, đây là lúc mà doanh nghiệp ngành gỗ cần chủ động có các giải pháp thích ứng, thay đổi nhất định về công nghệ sản xuất, mô hình, quản trị, cách vận hành để sớm đạt được “chứng chỉ xanh” cũng như để nâng sức cạnh tranh và tồn tại trong các chuỗi cung ứng cho thời gian tới.